PlayOnLinux
Uzun yıllar Windows kullandınız. Sonra, bir şeyler oldu. Tıpkı çalışan bir saatin sadece zamanı göstermesini yeterli bulmayıp içini açma ve merakınızı giderme isteği gibi, kullandığınız işletim sisteminin de temellerini incelemek ve kurcalamak istediniz. Bir şekilde Linux'la tanıştınız ve bunu yapabileceğinizi fark ettiniz. Peki bu nereden temin ediliyor? Nasıl yani? İnternet'ten indirilebiliyor mu, hem de yasal bir biçimde? Çok şaşırdınız. Hemen sisteminize bir Linux dağıtımı kurdunuz. Başlarda alışkanlıklarınızı yenmek biraz zor olabilir, ama buna değecek. Üstelik birçok yerde Linux'un Windows'tan daha güvenli olduğuna ilişkin yazılar okudunuz. Biraz vakit geçti ve bir karar verdiniz; Windows'u sisteminizden uçuracaksınız ve artık sadece bu Linux dağıtımıyla yolunuza devam edeceksiniz. Ama bir dakika! Siz aynı zamanda bilgisayar oyunu da oynamayı seven bir kullanıcısınız. Peki, Windows'un o meşhur oyunlarını Linux'ta nasıl oynayacaksınız?
Masaüstü bilgisayarlarda oyun piyasası ne yazık ki Microsoft ve Windows üzerine kurulu. Çünkü Windows'un dünya genelinde halen birçok bilgisayarda kullanıldığı bir gerçek. Bu durum aslında dünyada en çok oynanan oyunların, birkaç istisna hariç, Linux için geliştirilmediğinin bir yanıtı.
Quake ve Doom serisinin geliştirici ekibi “id Software”, Unreal Tournament'ın geliştirici ekibi “Epic Games” ve birkaç geliştirici topluluğu, oyunlarının Linux sürümlerini de piyasaya sürüyor. id Software gibi adını sağlam harflerle oyun dünyasına kazımış ve özgür yazılıma destek veren geliştirici toplulukları olsa da, ne yazık ki tek başlarına yeterli değiller. Oyunlarını değişik platformlar için geliştiren ve dağıtan diğer ekipler ise getirisinin ne olacağını halen bilmediklerinden, Linux platformuna bugüne kadar çok sık el sürmediler. Peki ya ben RPG hastası bir oyuncuysam ve Baldur's Gate oynamak istersem ne olacak? O gün İstanbul'un dar sokaklarında park etmesini bilmeyen uyuz şoförlere inat GTA 3'te arabaları bazuka ile havaya uçurmak istersem? Ya da biraz da sakinleşmek için kız arkadaşımla karşılıklı Worms World Party oynamayı tercih edersem, bu oyunların Linux sürümlerini bulabilecek miyim? Gecenin kör bir saati kalkıp arkadaşlarımla beraber World of Warcraft'ta PvP yapabilecek miyim?
İşte tam bu noktada bir takım uygulamalar devreye giriyor. Linux'ta Windows uygulamasının birçoğunu çalıştırmaya yarayan uygulamalar arasında en çok bilineni Wine (Wine is not an emulator). Wine, Windows 3.1 üzerinde çalışan uygulamaları Linuxta çalıştırabilmek amacıyla geliştirilmeye başlanmış ve şu an Windows XP uygulamalarının büyük bir çoğunluğunu çalıştırıyor. Aslında Transgaming's Cedega ve CrossOver Games gibi ücretli alternatiflerinin temelini oluşturan Wine, artık oyunlar konusunda da ücretli alternatifleri kadar kararlı ve hızlı.
Windows uygulamalarının büyük bir kısmını Windows kullanmadan çalıştırabilmek sizi çok şaşırtmasın. Üstelik ne lisanslı Windows için cüzdanın içini boşaltıyoruz ne de virüs tehlikesi yaşıyoruz. Tüm bunlara rağmen gene de oyunları oynarken bir takım sorunlar yaşayabilirsiniz çünkü Windows oyunların kaynak kodları kapalıdır ve bu da Linux kullanıcılarının işini zorlaştırır. Neyse ki, Wine için hazırlanmış ve rahat bir görsel arayüze sahip bir yazılım var; PlayOnLinux...
PlayOnLinux nedir? Yenir mi?
PlayOnLinux sisteminize kurulurken Wine'ın bilgisayarınızda kurulu olmasını isteyecektir. PlayOnLinux, içeriğindeki Wine betiklerini kullanır ve bu süreçte sizi konsolla ilişkiye sokmaz. Söz konusu betikleri internetten güncelleyerek bilgisayarınıza indirir ve anlaşılabilir bir görsel arayüz ile size aslında Wine ile oyun oynatır. Eğer bir Pardus kullanıcısıysanız sorun değil; Paket Yöneticisi'nden kurabileceğiniz PlayOnLinux, başta Wine olmak üzere ihtiyaç duyduğu diğer paketleri de otomatik kuracaktır.
Wine'ı biraz kurcalayan ve İnterneti alt üst eden kullanıcılar bilir ki; konsoldan wine dosyaadı.exe komutu vermek her zaman tek başına yeterli değildir ve değişik parametreleri kullanmanız gereken zamanlar da olmuştur. PlayOnLinux'un güzelliği tam bu noktada başlıyor; bilgisayarınıza kurmak istediğiniz oyunların betik dosyalarını internetten indiriyor ve size görsel bir arayüz ile kurulumda yardımcı oluyor. Tek yapmanız gereken yönergeleri dikkatlice okumak.
Desteklediği oyun listesine gelince... Listede yer alan oyunların sayısı uygulamanın geliştiricileri kadar gönüllülerin katkısına da bağlı. Örneğin sizin yazdığınız bir betik forumlarda iyi bir yorum alırsa, PlayOnLinux'un desteklediği oyunlar listesinde yer alabilir. Şu an destekledikleri arasında: Age of Empires II, Age of Wonders, Baldur's Gate II, Call Of Duty II, Command And Conquer 3: Tiberium Wars, Dark Messiah Of Might And Magic, Warhammer 40K: Dawn of War, Diablo II, GTA II ve GTA III, Guild Wars, The Elder Scrolls IV: Oblivion, Warcraft III, World Of Warcraft ve daha birçok oyun var ve her güncellemeyle yenileri gelmeye devam ediyor!
Peki ama nasıl?
Öncelikle PlayOnLinux'u sistemimize kurmamız lazım. Eğer Paket Yöneticisi'nde Katkı Deposu da listeye ekliyse, PlayOnLinux'u bulmak ve kurmak konusunda bir sıkıntı yaşayacağınızı sanmıyorum. PlayOnLinux'u ilk açtığınızda sizi "İlk Kullanım Sihirbazı" karşılar ve güncellemeleri indirir. Sabırlı olun çünkü bu işlem biraz uzun sürebilir. Ardından Microsoft yazı tiplerini bilgisayarınıza indirir. Sonrasında da ekran kartı sürücülerinizin kurulu olup olmadığı sorgular, eğer sürücüleriniz kurulu değilse kurmanız için uyarır.
playonlinux-ekran02.png
Eğer ekran kartı sürücülerini kurmamışsanız, oyunları hızlı oynayabilmeniz için kurmanız gerekecek.
Ardından karşınıza çıkan pencerede, Çalıştır, Kur, Kaldır, Depoyu Güncelle ve Otomatik Çalıştır düğmelerinin hemen altında Uygulamalarım ve Sohbet sekmelerini göreceksiniz. Menü çubuğunda ise Araçlar düğmesi altında “Wine'ı Yapılandır”, “Kayıt Düzenleyici” ve “Windows Benzetimini Güncelle” gibi henüz herhangi bir oyun kurulmadan etkinleşmeyen seçeneklerin yanı sıra, İnternetten indirilebileceğiniz ve sisteminizde kurulu olan Wine sürümlerini görebileceğiniz "Wine Sürümlerini Yönet", tüm Wine uygulamalarını tek bir hamlede sonlandırmanızı sağlayan "Wineserver Süreçlerini Sonlandır", PlayOnLinux listesinde yer almayan kurulum betiklerini çalıştırmanız için "Gayri Resmî Betikleri Çalıştır" ve pek ihtiyacımız olmayacak olsa da konsola erişebilmemiz için "PlayOnLinux Hata Ayıklayıcı" gibi seçenekler bulunmakta. “Ayarlar” penceresinde “Genel” sekmesinde ön tanımlı web tarayıcınız ve konsol tercihlerinizi yapabilir, “Sohbet” sekmesinde IRC sohbet tercihlerinizi düzenleyebilir, “Internet” sekmesinde çevrimdışı oturumu etkinleştirebilir ya da proxy ayarlarınızı yapabilir, “Erişilebilirlik” sekmesinde PlayOnLinux'un kullanacağı Wine sürümünü belirleyebilir, “Sistem” sekmesinde sistem bilgilerine erişebilir ve “Eklentiler” sekmesinde de PlayOnLinux'un web sitesinden indirebileceğiniz faydalı eklentileri etkinleştirebilirsiniz.
İşte PlayOnLinux'un basit görsel arayüzü bundan ibaret.
O zaman başlayalım!
PlayOnLinux ile sisteminize oyun kurabilmeniz için öncelikle bir İnternet bağlantınız olmalı. Çünkü PlayOnLinux, bazı oyunları sadece CD veya DVD'lerden kurmuyor, İnternet'ten indirilebilir eklentilerin de kurulup kurulmayacağını soruyor ya da GTA2, Guild Wars gibi internetten ücretsiz indirilebilen ve kurulabilen oyunları internetten indirerek sizi CD bulmak derdinden kurtarıyor. Hazır isimleri geçmişken söylemekte fayda var; GTA2 uzun bir süredir internetten ücretsiz ve yasal olarak dağıtılmakta. Guild Wars ise World of Warcraft gibi MMORPG ve oynanabilmesi için belli bir ücret karşılığı oluşturabileceğiniz bir kullanıcı hesabıyla oynanabilen bir oyun olmasına karşın kurulum dosyası da gene oyunun geliştiricileri tarafından internetten sunuluyor.
Desteklenen oyunlar listesinden Diablo Iıyi seçip kuruluma başlıyoruz.
Kurulum sürecinden bahsetmeden önce, oyunların korsan kopyalarında bazı sorunlar yaşanabileceğinizi şimdiden söylemek isterim. Kuruluma dönecek olursak; arayüzde göreceğiniz “Kur” düğmesine bastığınızda, karşınıza kurabileceğiniz oyunların ve diğer uygulamaların listesi çıkar. Nasıl olduğunu anlatabilmek için listeden bir oyun seçiyorum; Diablo II. Karşıma çıkan ilk pencerede bana bu oyunu geliştiren ekibin adını, varsa oyunun İnternet adresini, kurulum betiğini yazanın adını ve oyunun Ev Dizini altında kurulacağı dizini ("~/.PlayOnLinux/wineprefix/DiabloII" şeklinde) gösterir.
İkinci adımda CD/DVD sürücümüzün kök dizin altında bulunduğu dizini sorar (örneğin benim bilgisayarımda "/media/sr0" dizini altında). Bir sonraki adımda ise gerekli Wine ön eki hazırlanır ve karşıma CD/DVD içerisindeki kurulum uygulaması çıkar. Buradan sonrası, oyunun Windows üzerindeki kurulumundan farksız. Benim tavsiyem oyunun kurulacağı dizin üzerinde hiç bir değişiklik yapmamanız çünkü zaten Ev Dizini'ndeki ".PlayOnLinux" dizini silinmediği sürece tüm ayarlarınız ve kayıtlarınız burada yer alacak!
Kurulumda örnek olarak seçtiğimiz Diablo II'nin kurulumunun son aşamasında PlayOnLinux bize oyunun bağlantısını (yani kısayolunu) masaüstüne eklenmesini isteyip istemediğimizi soruyor ve istediğimiz yanıtı verdikten sonra da kurulum bitiyor.
Bir oyunu sistemimize kurduğumuza göre, arayüzün menü çubuğunda Araçlar düğmesi altında yer alan ve üç paragraf yukarıda bahsettiğimiz o açılmayan üç seçenek hakkında da konuşabiliriz. Listedeki oyunu seçip, menü çubuğunda Araçlar düğmesinin altında yer alan "Wine'ı Yapılandır" tuşuna bastığınızda, aslında bildiğiniz Wine yapılandırmasını göreceksiniz. Aradaki fark ise yapacağınız ayarların PlayOnLinux'ta sadece seçili oyunu etkilemesi. Örneğin, GTA2'yi Windows 98 kipinde çalıştırabilirken World of Warcraft'ı Windows XP kipinde oynayabilirim. Bunu Wine'da da yapmak bir şekilde mümkün ama konsolla uğraşmak istemiyorsanız endişelenmeyin, PlayOnLinux bunu sizin için yapıyor. Menü çubuğunda Araçlar düğmesinin altında yer alan ikinci seçeneğimiz "Kayıt Düzenleyici" ise Windows'ta oldukça hassas bir uygulama olan "regedit"in ta kendisi. Regedit, eğer ne yaptığınızı bilmiyorsanız, Windows'a zarar verebileceğiniz bir uygulama. PlayOnLinux'ta bu uygulamaya erişime izin verilmiş çünkü bazı oyunları Linux'ta oynayabilmeniz için gerçekten de bu uygulama gerekebiliyor. Yine debu size genelde gerekecek bir uygulama değil. Eğer ne yaptığınız hakkında bir fikriniz yoksa bu seçenekten uzak durun derim. Son seçeneğimiz "Windows Benzetimini Güncelle" ise kimi durumlarda yaptığınız değişikliklerin geçerli olabilmesi için gerekiyor.
İşte karşınızda sorunsuzca çalışan Diablo II
Oyunumuzu kurduk, önceden ne olduğuna göz atamadığımız üç seçeneğe de göz attık. Şimdiyse sıra, oyunumuzu oynayabilmemiz için Windows oyunlarının ihtiyaç duyduğu DirectX'in kurulumuna. Uygulamalar listesinde "Diğer" kategorisinde yer alan DirectX'in PlayOnLinux'a kurulabilir en güncel sürümü DirectX 9. Bunu da indirdikten sonra artık oyunu oynamamıza hiç bir engel kalmayacak. Hatta pek kullanışlığı olmadığını itiraf etsem de aynı anda iki oyunu birden açabilirsiniz.
Canınız çok sıkılırsa aynı anda iki oyun birden çalıştırın ve bir anda sıkılmakta haksız olduğunuzu anlayın.
PlayOnLinux ile denediğim oyunları buraya yazmakta fayda görüyorum. Her ne kadar Call of Duty II'yi yerel ağ üzerinden oynamayı çok sevsem de henüz deneyemedim. Ancak Diablo II, GTA2, Grand Theft Auto III, Guild Wars, Half-Life (ve dolayısıyla Counter Strike v1.5), Star Wars: Jedi Outcast, Starcraft, Wacraft III, The Elder Scrolls III – Morrowind, World of Warcraft ve Worms World Party benim oynadığım ve çalıştığını garanti edebildiğim oyunlar!
PlayOnLinux'un Wine'ın desteklediği tüm oyunları çalıştırması mümkün. Daha önce de söylediğim gibi, PlayOnLinux aslında Wine'ı kullanan ve sadece bizi basit bir görsel arayüzle karşılayan bir uygulama. Wine'ın İnternet sayfasındaki listye baktığım zaman ise yüzümüzü güldüren yeniliklerle karşılaşıyoruz. Call of Duty IV, Half-Life II, S.T.A.L.K.E.R. ve Team Fortress II gibi oldukça meşhur oyunların oldukça iyi bir performans ile çalıştırılabildiğini görüyoruz. Bunları PlayOnLinux'ta oynamamızı engel olan tek şey, henüz gönüllülerin bu betikleri henüz hazırlamamış olması. Bunlar da kısa sürede PlayOnLinux'un desteklediği oyunlar arasında girecektir! Eğer bir oyunu çalıştırmakta teknik sorunlar yaşarsanız İnternet'te ufak bir araştırma yapmaya alışmalısınız.
Hani sadece oyundu?
PlayOnLinux'un çalıştırabildiği uygulamalar listesine baktığınızda sadece oyunları görmeyeceksiniz. Dreamweaver 8, Flash MX, Google SketchUp, Internet Explorer 6.0, Safari, Microsoft Office 2003 ve Birkaç ufak uygulamanın daha Linux'ta kullanılabildiğine şahit olacaksınız. Çaktırmayın, Wine bir süredir Photoshop CS2'yi destekliyor!
Kapanış Sayfası!
Yazımın sonuna doğru geldiğimde söylenmesi gereken bir iki ufak nokta var. PlayOnLinux olsun, Wine olsun ya da TransGaming's Cedega olsun; sonuçta farklı bir platform için geliştirilen oyunlar oynayacağınızdan performans kayıpları yaşamanız olası. Ama bu illa yaşayacağınız anlamına da gelmiyor. Benim bilgisayarım, Diablo II'yi, Direct 3D seçeneği etkinleştirilmişken oynarken takıldığı için Direct 2D seçeneğine dönmek zorunda kalmıştım. Ancak aynı donanımdaki bir bilgisayarda, grafik ayarlarını abartmadığımız sürece, World of Warcraft da gayet rahat bir şekilde oynanabiliyordu.
Öte yandan, Windows oyunlarının hemen hepsi DirectX 9'un kurulu olmamasından dolayı sorunlu çalışabilirler ya da hiç çalışmyabilirler. Bu sebeple, her oyun için uygulamalar listesinden DirectX yamasını kurmanız gerekebilir.
Bir zamanlar eğitim hayatımın iki senesini oyunlar yüzünden kaybedecek kadar oyun hastası biriydim. Şu an o derece bir oyuncu olmasam da Linux'ta oyun oynayamamak yine can sıkıcı olabiliyordu. Ancak özgür yazılım dünyasında çareler tükenmediğinden buna bir çözüm bulundu ve artık popüler Windows oyunlarını sorunsuzca Linux üzerinden oynayabiliyoruz. Yaşasın özgür yazılım!
Umarım yazımı beğenmişsinizdir. Herkese iyi oyunlar dilerim!
www.ozgurlukicin.com/oyun/playonlinux
